Ο όρος φωτοδερματοπάθειες χρησιμοποιείται για έναν μεγάλο αριθμό δερματικών νοσημάτων, που προκαλούνται ή επιδεινώνονται με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Οι φωτοδερματοπάθειες ανάλογα με την αιτιοπαθογένεια τους διακρίνονται σε:
- Φωτοτοξικές, όπως είναι το ηλιακό έγκαυμα,φυτοφωτοδερματίτιδα.
- Ιδιοπαθείς φωτοδερματοπάθειες, στις οποίες ανήκουν το πολύμορφο εκ φωτός εξάνθημα, η ευλογιοειδής ιδρώα, η ηλιακή κνίδωση, η ακτινική κνήφη και η χρόνια ακτινική δερματίτιδα.
- Φωτοαλλεργικές, όπως είναι η ηλιακή κνίδωση και οι προκαλούμενες από φάρμακα.
- Φωτοεπιδεινούμενες, όπως ερυθηματώδης λύκο, δερματομυοσίτιδα , πολύμορφο ερύθημα, πέμφιγα , ροδόχρους νόσος, κ.α.
- Φωτοδερματοπάθειες που οφείλονται σε ανεπάρκεια των μηχανισμών επιδιόρθωσης του DNA, μελαγχρωματική ξηροδερμία , σύνδρομα Bloom κ.α.
- Φωτοδερματοπάθειες οφειλόμενες σε μεταβολικές και διατροφικές διαταραχές, όπως είναι η όψιμη δερματική πορφυρία, η ερυθροποιητική πρωτοπορφυρία και η πελλάγρα.
Η συχνότερη φωτοδερματοπάθεια είναι το πολύμορφο εκ φωτός εξάνθημα που χαρακτηρίζεται απο ένα κνησμώδες συμμετρικό εξάνθημα στις περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο και εμφανίζεται κατά κανόνα την άνοιξη ή στις αρχές καλοκαιριού. Συνήθως υποχωρεί τους χειμερινούς μήνες. Προσβάλλει συνήθως νεαρούς ενήλικες και είναι συχνότερο στις γυναίκες. Διαγράφει χρόνια πορεία με εποχιακές εξάρσεις και υφέσεις. Χαρακτηρίζεται από ανάπτυξη αντοχής του δέρματος στον ήλιο, με την συνεχιζόμενη έκθεση (hardening,γι αυτό και προτείνουμε σταδιακή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία..
Στη διάγνωση της φωτοδερματίτιδας πολλές φορές καταλήγουμε εξ αποκλεισμού άλλων παθήσεων και γι αυτό το λόγο απαιτείται ένα πλήρες ιστορικό, μια λεπτομερής κλινική εξέταση, αιματολογικός – εργαστηριακός έλεγχος(προς αποκλεισμό συστηματικού νοσήματος). Σε περίπτωση αμφιβολίας στην διάγνωση, γίνεται βιοψία δέρματος και ιστολογική εξέταση. Τέλος, εφαρμόζονται διάφορες φωτοδοκιμασίες (φωτοτέστ – φωτοπρόκληση), για επιβεβαίωση της διάγνωσης των φωτοδερματοπαθειών.
Θεραπεία
Η φωτοδερματίτιδα έχει ως βάση πρόληψης τον περιορισμό έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. Σε περιπτώσεις που αυτός είναι αδύνατος, η χρήση αντιηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας είναι επιβεβλημένη. Στα προληπτικά μέτρα, για ένα φωτοευαίσθητο άτομο, θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε την προληπτική φωτοθεραπεία, στο τέλος του χειμώνα ή στην αρχή της άνοιξης, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη φωτοαντοχής –φωτοαπευαισθητοποίησής του. Η φωτοδερματίτιδα αντιμετωπίζεται με τη χρήση τοπικά ψυχρών επιθεμάτων, και μαλακτικών κρεμών, τοπικά κορτικοστεροειδή όπως και η από του στόματος λήψη αντισταμινικών βοηθά σημαντικά. Η φωτοδερματίτιδα σε εκτενείς βλάβες ή και σε βαρύτερες περιπτώσεις μπορεί επίσης να χρειαστεί από του στόματος χορήγηση κορτικοειδών.