Η ακμή είναι μία φλεγμονώδης νόσος των τριχοσμηγματογόνων μονάδων που εμφανίζεται κυρίως στην εφηβική ηλικία (με ένα ποσοστό 85%) και συνήθως σε ηλικία 14-17 ετών για τα κορίτσια και 16-19 ετών για τα αγόρια και μπορεί να προσβάλει το πρόσωπο αλλά και το σώμα. Τελευταία παρατηρείται αύξηση στη συχνότητα και στους ενήλικες, ιδιαίτερα σε ενήλικες γυναίκες (όψιμη ακμή).Αυτό οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές ,σε μη σωστή τήρηση κανόνων υγιεινής αλλά και σε λανθασμένη επιλογή φαγεσωρογώνων καλλυντικών.
Εκδηλώνεται με μια πολυμορφία βλαβών:
- Μαύρα στίγματα (ανοιχτοί φαγέσωρες)
- Λευκά στίγματα (κλειστοί φαγέσωρες)
- Κόκκινα σπυράκια (βλατίδες)
- Κόκκινα σπυράκια με λευκό σμήγμα (φλύκταινες)
- Κύστεις
- Οζίδια
Η ακμή είναι μία γενετική πολυπαραγοντική νόσος. Η γενετική προδιάθεση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ακνεϊκών βλαβών
Στην αιτιοπαθογένεια της ακμής, εμπλέκονται οι εξής βασικοί λόγοι:
- Αυξημένη παραγωγή σμήγματος.
( κληρονομικότητας, ορμονικοί παράγοντες ) - Απόφραξη των εκφορητικών πόρων των σμηγματογόνων αδένων με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ομαλής ροής του σμήγματος (μαύρα στίγματα -ανοιχτοί φαγέσωρες ή άσπρα στοιχεία-κλειστοί φαγέσωρες.)
- Υπερανάπτυξη βακτηριδίων, όπως του P. Acnes λόγω του πλούσιου σε λιπαρά περιβάλλοντος που δημιουργείται από την υπερπαραγωγή σμήγματος.
- Δημιουργία φλεγμονής.
Κυριότεροι τύποι ακμής και θεραπεία
Φαγεσωρική: Χαρακτηρίζεται από την παρουσία φαγεσώρων, «ανοικτοί» (μαύρα κεράτινα στίγματα που αποτελούνται από σμήγμα, κερατίνη, τμήμα τριχών και υπολείμματα σμηγματογόνων αδένων) και «κλειστοί» (μικρά λευκά κεράτινα στίγματα). Πρόκειται συνήθως για ήπια ακμή η οποία αντιμετωπίζεται κυρίως με τοπική αγωγή (κρέμες, γέλες, μάσκες) σε συνδυασμό με ειδικό καθαρισμό-χημικό peeling.
Βλατιδοφλυκταινώδης: Εκδηλώνεται με την εμφάνιση βλατίδων (στίγματα με έντονο κόκκινο χρώμα) ή φλυκταινών (κόκκινα σπυράκια που συνήθως συνοδεύονται από πύον). Είναι συνήθως μέτριας μορφής και στη θεραπεία της μπορεί να χρησιμοποιηθούν τοπικά σκευάσματα αλλά και συνδυασμός με αντιβίωση για την αντιφλεγμονώδη δράση καθώς και ειδικά peeling .
Βλατιδοοζώδης: Έχουμε συνδυασμό βλατίδων και οζιδίων (σπυράκια πιο βαθιά στο δέρμα με όγκο, τα οποία συνήθως προκαλούν πόνο). Η φλεγμονή είναι μεγαλύτερη, και προσβάλλει εκτός από το πρόσωπο, την πλάτη και άλλα σημεία του σώματος. Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει σε κυστική ακμή. Η θεραπεία περιλαμβάνει συνδυασμό τοπικής και συστηματικής θεραπείας .
Κυστική: Εκδηλώνεται με την εμφάνιση κύστεων, οι οποίες είναι σπυράκια μεγαλύτερων διαστάσεων σε σχέση με τα οζίδια και εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο, τη ράχη και το στήθος. Είναι η πιο βαριά μορφή ακμής και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα με συστηματική αγωγή μπορεί να αφήσει ουλές .
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η επιτυχία της θεραπείας βασίζεται στην εξατομίκευση της αγωγής για τον κάθε ασθενή και πιο συγκεκριμένα στη λήψη σωστού ιστορικού του ατόμου(τρόπος καθαρισμού προσώπου, καλλυντικά, ορμονικές διαταραχές, στη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων όταν αυτό απαιτείται, στη λεπτομερή κλινική εξέταση σε πρόσωπο και σώμα (επισκόπηση και ψηλάφηση των βλαβών).
Η επεξήγηση στον ασθενή της παθογένειας, του τύπου της ακμής και της πορείας της θεραπείας που θα ακολουθήσει προκειμένου να γνωρίζει και ο ίδιος το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί για να δει βελτίωση και εν συνεχεία εξαφάνιση των εξανθημάτων είναι απαραίτητο γιατί μόνο τότε θα ακολουθήσει σωστά τις οδηγίες και θα έχουμε το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα.
Οι ουλές ακμής που εντοπίζονται στο πρόσωπο ή στη πλάτη είναι κυρίως ατροφικές και σπανιότερα υπερτεροφικές και ανάλογα με τη μορφολογία τους χωρίζονται σε:
- Ice pick ουλές (στενές εμβυθισμένες )
- Boxcar (πλατιές εμβυθισμένες)
- Rolling (κυματοειδείς)
Για την βελτίωση των ουλών εφαρμόζονται πολλαπλές θεραπείες ή συνδυασμός αυτών ανάλογα με τον τύπο των ουλών ,τον φωτότυπο του ατόμου, την εντόπιση τους.( ειδικά χημικά peelings,μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι, υποσκαφή, η αφαίρεση ή ανύψωση της ουλής με punch, η ανύψωση με χρήση εμφυτευμάτων υαλουρονικού οξέος , αυτόλογη μεσοθεραπεία PRP μόνη ή σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους ενώ το τελευταίο διάστημα πολλά υποσχόμενη θεραπεία αποτελεί η χρήση Fractional laser CO2 όπου το κατάλληλο laser με τις κατάλληλες παραμέτρους και την εμπειρία του ιατρού μπορεί να προσφέρει πολύ καλά αποτελέσματα.